Tanie pokoje na wczasy

Polodowcowe dzieje Bałtyku

28 May 2012r.

Poiodowcowe dzieje Bałtyku Przypatrzmy się teraz poszczególnym fazom Prabałtyku. W naturalnej klasyfikacji geologicznej, licząc od najdawniejszych, są to: Bałtyckie Jezioro Lodowe (zaporowe), Morze Yoldiowe, Jezioro Ancylusowe, Morze Litorynowe, Morze Limnea-Mya i Bałtyk współczesny. Dane o najważniejszych fazach zbiornika, który przetrwał do dni dzisiejszych, dotyczą ostatniego okresu lodowcowego, kiedy to lądolód stopniał już na południowym Bałtyku, choć rozległym zasięgiem pokrywał jeszcze Skandynawię i Finlandię. Wtedy to powstało na jego południowym i wschodnim krańcu rozległe jezioro, tzw. Bałtyckie Jezioro Lodowe, pokrywające znaczną część Bałtyku południowego i środkowego, łącznie z Zatoką Fińską. Było to kilkanaście tysięcy lat przed naszą erą. Oddzielone tarczą lodową od Morza Północnego, miało poziom wyższy przypuszczalnie o dwadzieścia kilka metrów. Klimat w tym czasie był bardzo surowy, zbliżony do klimatu dzisiejszej Grenlandii. Okres ten mógł trwać ponad 8000 lat, po czym, w miarę topnienia lądolodu od południa i w związku z powstaniem łączności od zachodu, następuje w kilku etapach przelew nadmiaru wód do Morza Północnego, wyrównanie poziomu i wtargnięcie wód słonych. Jezioro Lodowe w latach około 7900 p.n.e. staje się Morzem Yoldiowym, nazwanym tak od przewodniego małża arktycznego joldia Yoldia (Portlandia) aictica, który przedostał się od zachodu z otwartego oceanu. Żyzne muły tego morza, osadzone na nizinnych brzegach Szwecji i Finlandii, upewniają nas o istnieniu tej fazy i precyzują okres jej trwania. Morze to istniało stosunkowo krótko, bo około 1000 lat. W związku z podniesieniem się dna cieśnin u brzegów Szwecji Morze Yoldiowe w latach 6800 p.n.e. zostaje odcięte od łączności z Atlantykiem, zanim mogło się temu przeciwstawić podnoszenie poziomu morza. Powstaje Jezioro Ancylusowez poziomem o jakieś 30 m wyższym od współczesnego, zasilane wodami z topniejącego, szybko zmniejszającego się lądolodu. Po wysłodzeniu zaprzechodzi w borealny, nieco cieplejszy od arktycznego i bardziej suchy. Równocześnie z topnieniem lodowca, ocieplaniem się klimatu i ogromnym napływem wód śródlądowych poziom Jeziora Ancylusowego podnosi się, a jednocześnie towarzyszy mu podnoszenie się lądu (dodatnie ru- Małż joldia siedła je fauna słodkowodna, wśród której gatunkiem przewodnim staje się ślimak przytulik Ancylus iluviatilis, charakterystyczny dła zimnej, bieżącej wody słodkiej. Klimat łagodnieje; z arktycznego, jakim był w okresie joldiowym, Brzeg Bałtyku w Ustce [W. S.]