Tanie pokoje na wczasy

Przyroda Słowińskiego Parku Narodowego

08 November 2011r.

Wszelkie wzmianki o Słowińskim Parku Narodowym kojarzą się zwykle z widokiem ogromnych wydm wędrujących, niosących zagładę wszelkiej roślinności. Wydmy te są groźne nie tylko dla roślin. W pewnych okolicznościach mogą stanowić bardzo poważne niebezpieczeństwo, oczywiście pośrednio, dla ludzi. Doświadczyli tego mieszkańcy osady Łeba w połowie XVI w., gdy musieli opuścić swoje siedziby na lewym brzegu rzeki Łeby, bezlitośnie zasypywane przez ogromne masy ruchomego piasku i zbudować nową osadę na miejscu, gdzie obecnie znajduje się miasto Łeba. Dziś można oglądać już tylko resztki muru dawnego kościoła, jedynego świadka minionej tragedii. Ogromne wydmy ruchome zwane też "Białymi Górami", przemieszczające się wzdłuż wąskiej mierzei oddzielającej jezioro Łebsko od morza, pozostawiają na zwiedzających niezatarte wrażenie. Nic więc dziwnego, że z każdym rokiem przyciągają coraz to więcej turystów. Wydmy ruchome zajmują na Mierzei Łebskiej powierzchnię kilkuset hektarów. Najwyższa z nich to "Łącka Góra" (około 42 m npm). Na terenie Parku można spotkać w Czołpinie jszcze wyższą wydmę (56 m npm), lecz już ustaloną lasem. Na tej wydmie znajduje się latarnia morska. Podobnie jak Mierzeję Łebską również i mierzeję jeziora Gardno wypełniają wydmy. Obie mierzeje oprócz nagich wydm mają znaczne powierzchnie leśne. Przeważa nadmorski bór sosnowy z bażyną czarną w runie. Oprócz bażyny należy wymienić jeszcze gruszyczki (jedno-kwiatowa i zielonawa), storczyki (listera sercowata oraz tejęża jednostronna) jako rośliny charakterystyczne dla tego rodzaju boru. Czasem można spotkać też zimoziół północny (relikt polodowcowy). Skład runa lejnego nadmorskich borów sosnowych jest właściwie bardzo różnorodny, w zależności od stosunków wilgotnościowych. Toteż możemy spotkać różne zespoły od najsuchszych chrobotkowych poprzez różnorodne partie świeżego boru z bażyną czarną, borówką brusznicą, wrzosem pospolitym, dalej przez partie mszyste aż do wilgotnych siedlisk z typową rośliną bagno pospolite i wrzosiec bagienny. Początkowo człowiek zaczął eksploatować to bogactwo leśne, ale przyroda zmusiła go do zaniechania wszelkich czynności gospodarczych. Wędrujące wydmy rozmieszczające się w kierunku jeziora zasypały jedyną na mierzei drogę, umożliwiającą jakikolwiek ruch kołowy. Tam, gdzie człowiek dociera z trudnością, panuje zazwyczaj spokój — ten zasadniczy warunek ostoi dzikiej zwierzyny. Nic więc dziwnego, że. w lasach obu mierzei łatwo można podejść i obserwować czworonożnych mieszkańców tych okolic, takich jak dziki, jelenie, sarny, zające, dzikie króliki i lisy. Obok zespołów leśnych na terenie Słowińskiego Parku Narodowego występują wszystkie zbiorowiska roślinne, typowe dla płaskich brzegów morskich. Idąc od brzegu morskiego w kierunku lądu spotykamy pionierskie rośliny, które przyczyniają się do powstawania wydm. Tworzą one bowiem pierwszą przeszkodę na drodze piasku naniesionego przez wiatr. Do takich roślin zaliczamy: honkenię piaskową (patrz str. 18), rukwiel nadmorską oraz trawy nadmorskie: piaskownicę zwyczajną i wydmuch-rzycę piaskową. Symbol roślinności wydmowej — mikołajek nadmorski — występuje dość licznie w okolicy Rowów. Nie występuje natomiast prawie zupełnie na Mierzei Łebskiej. Na wydmach szarych rośnie m.in. kocanka piaskowa, jasieniec piaskowy, turzyca piasbowa, szczotlicha siwa. Obok wydm zasadniczym elementem Parku są dwa jeziora: Łebsko i Gardno. Jezioro Łebsko o powierzchni 76 m2 jest największym naszym jeziorem przybrzeżnym (długość około 17 km, szerokość 8 km). Jest to jezioro płytkie, a tym samym porośnięte na znacznej powierzchni (największa głębokość dochodzi do 5 m). Przez jezioro Łebsko przepływa rzeka Łeba. W czasie sztormów wiejących od morza rzeka Łeba zmienia kierunek i zaczyna płynąć w odwrotnym kierunku. Stan taki jest możliwy, gdyż poziom wody w jeziorze jest wyższy od poziomu morza zaledwie o 30 cm. Jezioro Łebsko powstało z dawnego zalewu, jest niezmiernie ciekawe ze względu na wielkie bogactwo ptactwa wodnego i błotnego, dla którego istnieją tu od dawna rezerwaty ścisłe. Charakterystycznym ptakiem jeziora jest przede wszystkim łabędź, majestatycznie żeglujący na otwartych wodach jeziora w okresach wolnych od obowiązków rodzinnych. Nigdzie w Polsce nie występuje ptactwo w tak dużych ilościach jak na wybrzeżu morskim. Dzieje się to dlatego, że teren ten leży na jednym z głównych szlaków wiosennych i jesiennych wędrówek ptaków. Poza tym południowa część Bałtyku jest nawiedzana każdej zimy przez tysięczne rzesze ptactwa północnego. Jako pierwsze zwiastuny wiosny zjawiają się dzikie gęsi. Wkrótce po nich przybywają czajki, bekasy, mewy a następnie dzikie kaczki (kilka gatunków), perkozy, kuliki, kulony. Nieco później wraca bąk (gatunek czapli), który głośnym buczeniem woła swoją wybrankę. Na wiotkich łodygach trzciny budują swe gniazda trzciniaki, trzcinniczki i ro-kitniczki. Dzięki bezpośredniemu sąsiedztwu jeziora Łebsko z morzem pojawiają się tam od czasu do czasu niezwykli goście — foki, bardzo niechętnie niestety widziane przez rybaków ze względu na silną konkurencję w połowach ryb. Podobnie jak jezioro Łebsko, jez. Gardno powstało z dawnego zalewu. Jest ono drugim co do wielkości wśród jezior przybrzeżnych. Jezioro to jest jeszcze płytsze od jeziora Łebsko. Największa jego głębokość wynosi zaledwie 3 m. Na środku jeziora znajduje się wyspa zwana "Wyspą Kamienną". Skąd powstała ta nazwa, trudno dociec, gdyż podłoże wyspy stanowi torf. Przez jezioro przepływa rzeka Łupawa, która wpływa do morza koło miejscowości Rowy. Rzeka ta stanowi na odcinku od jeziora do morza północno-zachodnią granicę Parku. Jezioro Gardno podobnie jak jez. Łebsko stanowi doskonałą ostoję dla ptactwa wodnego i błotnego. Między tymi jeziorami znajdują się jeszcze dwa jeziora: "Wielkie Długie" o pow. 1.5 km2 i "Małe Długie" o pow. 0.8 km2. Są to jeziora bardzo płytkie i zarośnięte trzciną. Również istotnym elementem Parku są torfowiska i łąki, rozciągające się między wymienionymi jeziorami i stanowiące południową granicę Parku. Spotykamy tam torfowiska wysokie i przejściowe, częściowo porośnięte lasem — bardzo ciekawe obiekty dla botanika i zoologa. Nic więc dziwnego, że wzbudziły wielkie zainteresowanie naukowców. Na południowo-zachodnim brzegu jez. Łebsko istnieje osada Kluki. Jest to jedyna już miejscowość, gdzie żyją jeszcze Słowińcy. W okresie silnej germanizacji ziem słowiańskich wszystkie żyźniejsze i bogatsze ziemie zostały zakupione i pozajmowane przez Niemców. Jedynie tylko torfowiska i moczary nad jez. Łebsko nie stanowiły obiektu godnego uwagi. Tam też mogli przetrwać wszelkie burze dziejowe Słowińcy, zachowując swoje charakterystyczne budownictwo. Z terenu Parku pochodzą wykopaliska nad jez. Łebsko, które poza odkryciem łodzi Słowian sprzed 1000 laty pozwoliły ustalić bardzo ciekawe dane co do wieku i struktury torfowisk. Również walory krajobrazowe stanowią ważny element Parku. Takich widoków jak ze szczytu wydmy "Łącka Góra" — błękit nieba, turkusowa płaszczyzna morza, jasne góry piasku i szmaragd rozległego jeziora Łebsko — nie udaje się nigdzie więcej oglądać. Piękne widoki ze wzgórza "Rowokół", położonego koło miasteczka Smołdzino, obejmujące na północy pasma lasów, białe plamy wydm i dalekie morze, na północnym wschodzie błyszczące w słońcu "Białe Góry" na południu łańcuch moren — to niezapomniane nigdy wrażenia z pobytu w Słowińskim Parku Narodowym. Gdy chodzi o zagadnienia naukowe, to wiele problemów czeka tam jeszcze na wyjaśnienie, np. przebieg sukcesji roślinności od wydmy białej do ustalonych wydm porośniętych borami sosnowymi, sukcesja roślinności od strony jeziora w kierunku podtopionych olszyn, wszechstronne badania ornitologiczne, opracowania fitosocjologiczne różnorodnych zbiorowisk, torfowisk itd. itd. Nadzwyczaj ciekawe zjawisko występuje w rejonie północno-zachodnim brzegu jeziora Łebsko. Już na przełomie XIX i XX w. stwierdzono tam anomalię magnetyczną. Zakłócenia normalnego układu geomagnetycznego świadczą o istnieniu złóż najprawdopodobniej rudy żelaza magnetycznego. Również i to zagadnienie oczekuje na szczegółowe opracowanie. Ażeby Park Narodowy mógł jednak spełnić wyznaczone mu zadanie, zachodzi konieczność spełnienia jednego zasadniczego warunku — właściwego zachowania się człowieka wobec otaczającej go przyrody. Niewiele bowiem pomogą wysiłki administracji Parku, gdy zwiedzający nie będą stosować się ,do obowiązujących przepisów. Na teren Słowińskiego Parku Narodowego najwygodniej można dostać się przez miasto Łeba, dokąd dochodzą: kolej i autobusy PKS. Z Łeby można udać się do ruchomych wydm albo drogą lądową przez miejscowość Rąbka, albo łodzią z przystani w Łebie rzeką Łebą i przez. jezioro Łebsko do przystani przy "Białych Górach". Przegląd naszych osobliwości przyrody zaczęliśmy od północno-zachodniej granicy województwa. Dalsze zestawienie zabytków przyrody ułożone jest powiatami i to w kolejności od północy na południe i z zachodu na wschód, aby w miarę możliwości nie rozdzielać naturalnych krain fizjograficznych. W każdym powiecie podajemy rezerwaty przyrody formalnie utworzone i projektowane oraz okazalsze, względnie łatwo dostępne pomniki przyrody. Kompletny wykaz zabytków przyrody w każdym powiecie zarejestrowany u Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody zamieszczamy na końcu.

wczasy, przyroda, flora, fauna, atrakcje, przyroda, Łeba, Słowiński Park Narodowy, Łebsko, Gardno, foki